Solunum Fonksiyon Testi Nedir?
Akciğer fonksiyon testi olarak da bilinen solunum fonksiyon testi, akciğerin çalışma performansını ölçmeye yarar. Akciğerin farklı fonksiyonları test edilerek, herhangi bir hastalık başlangıcı ya da belirtisi gözlemlenebilir. Aynı zamanda, halihazırda bulunan bir hastalığın tedavi sürecinde iyileşme seviyesi takibi de yapılabilir.Uzmanın görmek istediği değerlere göre değişebilen prosedürün uygulanması genellikle zorlu değildir. Kişi, solunum fonksiyon testi cihazlarına ağız yoluyla bağlanır ve nefes alıp vermesi istenir. Teşhisin kesinleştirilmesi için testin süresi uzatılabilir. Bazı durumlarda kişiden öksürmesi, nefesini tutması, hızlı nefes alıp vermesi tekrarla istenebilir. Bu durum, baş dönmesi ya da yorgunluk hissi yaratsa da işlemin ciddi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Testler basit gözükse de sonuçlar birçok farklı hastalığın teşhisini, aşamasını vb. belirleyebilir.
Belirtilen testler hava akış hızı ve akciğer kapasitesini (spirometri), akciğerlerde nefes tutma kapasitesi gibi konularda detaylı bilgiler verir.
Kimler Solunum Fonksiyon Testi Olur?
- Nefes darlığı, öksürük, balgam çıkarma şikayeti olanlara,
- Akciğer grafisinde normal dışı bulguları olanlara,
- Şikayeti olsun olmasın uzun süreden beri sigara içenlere,
- Genel anestezi altında ameliyat alacaklara
- Akciğer, kalp ameliyatı olacaklara,
- Vücudunun başka bir organında var olan hastalığın akciğeri etkilediği düşünülen hastalarımıza doktorunun önerisiyle,
- Akciğerleri etkileyecek işlerde çalışanlara (madenciler, deterjan, akü fabrikası işçileri, kuş besleyiciler. vb),
- Sporculara,
- Akciğerler hastalığı nedeniyle nefes açıcı ve iltihap giderici, koruyucu ilaç verilenlerde, ilaçları etkisi araştırılmak istenenlere
Testlerin uygulama amacı değişebildiği için, farklı birçok hastalığın teşhisinde solunum fonksiyon testleri kullanılabilir. Uzman, var olan semptomlara göre öngördüğü hastalık riskleri için çeşitli testlerin uygulanmasını talep edebilir. Bu testlerin sonuçları, hastalığa karşı hangi tedavinin uygulanacağının belirlenmesinde de yardımcı olur. Solunum fonksiyon testi ile teşhisi konulabilecek bazı hastalıklar aşağıdaki gibidir:
- Astım
- Alerji
- İnterstisyel Akciğer hastalıkları
- Kronik bronşit
- KOAH
- Obezite hipoventilasyon sendromu
- Tümör veya akciğerlerdeki enfeksiyon veya hasar sebebiyle solunum kısıtlayıcı hastalıklar
- Asbest hastalığı
Hazırlık ve Uygulama
Solunum fonksiyon testleri gerçekleştirilmeden önce kişilerin takip etmesi gereken bazı prosedürler vardır. Bu prosedürler, testi uygulayacak olan uzman tarafından detaylı olarak hastaya aktarılır.
Sonuçlar birçok farklı durumdan etkilenebilir. En doğru sonucu alabilmek için uyulması gereken bazı genel kurallar şunlardır:
- Yaş, boy ve vücut ağırlığı belirlenir.
- Düzenli kullanılan ilaçların hepsi uzmana belirtilmelidir.
- Yakın zamanda göz hastalığı, göğüs hastalıkları ya da benzeri hastalıklar geçirilmişse bu durum uzmana bildirilmelidir.
- Testten belirli bir süre önce sigara ve alkol içilmemesi gerekir.
- Testin öncesinde aşırı yemekten kaçınılmalıdır; ağır egzersiz yapılmamalıdır.
- Test öncesinde çay, kahve gibi kafein içeren ürünler tüketilmemelidir.
- Göğüs hareketini ve nefes almayı engelleyecek kıyafetler tercih edilmemelidir.
- Duruma bağlı olarak vücut kitle endeksine bakılabilir.
Solunum fonksiyon testi kişiyi zorlayıcı olmasa da testin süresi uzun olabilir. Testler birden çok kez tekrarlanıp, çıkan sonuçlar arasından en doğru olan seçilir. Test tamamlandıktan sonra kişi normal yaşamına dönebilir. Akciğerin hangi fonksiyonlarına bakılacağına göre prosedürler değişmesine rağmen genel süreç aşağıda belirtildiği gibidir:
- Nefes almada güçlük çekilmesine neden olabilecek kıyafet ve aksesuarlar çıkartılır.
- İşlem oturularak gerçekleştirilir.
- Burundan nefes alınmaması için bir tıkaçla burun delikleri kapatılır. Tüm işlem sırasında ağızdan nefes alınıp verilir.
- Spirometre cihazına bağlı olan bir ağızlık kişiye takılır.
- Sonrasında durumu ölçülmek istenen fonksiyona göre hastadan yapılması istenen hareketler değişebilir; nefesin tutulması, hızlı nefes verilmesi istenebilir.
Testler tamamlandıktan sonra kişinin tedavisine karar verilebilir, hastalık gelişimi ya da iyileşmesi yorumlanabilir.
Düzenleme Tarihi:10/12/2024
GÖĞÜS HASTALIKLARI ALANINDAKİ DOKTORLARIMIZ
