Kolonoskopi Nedir?
Kolonoskopi, kalın bağırsak ve ince bağırsağın son kısmının kolonoskop adı verilen cihaz ile değerlendirilmesi işlemidir. Bu işlem, genellikle bağırsak kanseri gibi durumların erken teşhisi ve tedavisi için kullanılır. Kolonoskopi sırasında, doktor ince ve esnek bir tüp olan kolonoskopu anüs yoluyla ilerletir ve bağırsak duvarlarını dikkatlice inceleyerek herhangi bir anormallik veya lezyon var mı kontrol eder. Kolonoskopi ayrıca bağırsak poliplerinin tanısını ve çıkarılmasını sağlar. Polipler, kolonun iç yüzeyinde büyüyen ve zamanla kansere dönüşebilecek küçük tümörlerdir. Kolonoskopi ile polipler erken teşhis edilerek çıkarılabilir, böylece kanser gelişme riski azaltılır.
Kolonoskopi Hangi Durumlarda Yapılır?
Kolonoskopi, bağırsaklarda bulunan çeşitli rahatsızlıkların teşhis, tanı ve tedavisi için kullanılan bir tekniktir.
Aşağıdaki durumlarda kolonoskopi yapılabilir:
- Düzenli bağırsak taramaları: Özellikle elli yaş ve üstündeki kişiler için her beş yılda bir düzenli olarak yapılması önerilir.
- Makattan kan gelmesi: Makattan gelen taze kanın nedeninin belirlenmesi için yapılabilir.
- Dışkıda gizli kanın tespiti: Dışkıda gizli kan varlığının nedeninin araştırılması amacıyla kolonoskopi gerekebilir.
- Ailede bağırsak kanseri veya bağırsak polibi öyküsü bulunması: Aile öyküsünde bağırsak kanseri veya polipler bulunan kişilerin düzenli olarak kolonoskopi yaptırmaları önerilir.
- Radyolojik görüntüleme esnasında saptanan şüpheli görünümler: Radyolojik görüntüleme sonuçlarında şüpheli bulguların varlığı durumunda yapılabilir.
- Sebebi açıklanamayan karın ağrıları ve kilo kaybı: Karın ağrısı ve kilo kaybının nedeninin belirlenmesi için gerekebilir.
- Kronik ishal veya kabızlık: Kronik ishal veya kabızlık durumlarında bağırsakların incelenmesi amacıyla yapılabilir.
- Kolon divertikülü: Kolonda divertikül varlığının teşhisi ve izlenmesi için gerekebilir.
- Kan damarı anormallikleri: Bağırsaklarda bulunan kan damarı anormalliklerinin teşhisi ve tedavisi için yapılabilir.
- Anemi ve demir eksikliği: Anemi ve demir eksikliği durumlarının nedeninin belirlenmesi için gerekebilir.
Kolonoskopi Nasıl Yapılır?
Kolonoskopi işlemi, uygun koşullarda ve alanında uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilir. İşlem öncesi hastaya genellikle anestezi uygulanır. Bu anestezi, hastanın rahatlaması ve işlem sırasında rahatsızlık hissetmemesi için önemlidir. Hastanın doğru pozisyonda olması sağlanır. Kolonoskopi için hasta sol yan pozisyonunda yatırılır. Pozisyon verme işlemi, hastanın rahatlığını ve işlem sırasındaki görünürlüğü artırmak için önemlidir. Endoskop anüs yolu ile hastanın vücuduna yerleştirilir. Ucunda kamera bulunan ince, esnek bir tüptür. Yerleştirme işlemi sırasında, endoskobun nazikçe ve yavaşça ilerletilmesi sağlanır, böylece vücut dokularında yırtılma veya kanama gibi komplikasyonlar minimize edilir. Endoskopun yerleştirilmesi ile birlikte, doktor endoskopun ucundaki kamera aracılığıyla, rektum ve kolon (kolonoskopi) incelenir. Görüntüler, eş zamanlı olarak bir ekrana yansıtılır ve doktorun detaylı bir değerlendirme yapmasına olanak tanır. Kolonoskopi sırasında, doktor gerekli gördüğünde biyopsi alabilir veya tedavi yapabilir. Örneğin, anormal görünümlü bir lezyondan doku örneği alınabilir veya polip çıkarılabilir. Bu işlemler endoskopun ucundan geçirilen özel aletlerle gerçekleştirilir. İşlem tamamlandıktan sonra, hasta genellikle bir süre dinlenmeye alınır. Eğer anestezi uygulanmışsa, hastanın uyanması ve durumunun stabil hale gelmesi için bir süre gözlem altında tutulabilir. Doktor, işlem sırasında elde edilen sonuçlar hakkında hastayı bilgilendirir ve gerektiğinde tedavi planını açıklar.
Kolonoskopi İşlemi Ne Kadar Sürer?
Kolonoskopi işlemi kişinin durumuna ve yapılan prosedüre bağlı olarak değişebilir. Genellikle, kolonoskopi işlemi yaklaşık 15 ila 30 dakika sürer. Ancak bazı durumlarda daha uzun veya daha kısa sürebilir. Örneğin, kolonoskopinin yapılacağı alanın detaylı incelenmesi gerekiyorsa veya eş zamanlı bir tedavi yapılacaksa süre uzayabilir. Ancak genellikle kolonoskopi işlemi oldukça kısa süren bir işlemdir ve hastalar genellikle işlemden hemen sonra taburcu olabilirler.